Is onze denkgeest geen puinhoop? Hij is het strijdtoneel van een onafgebroken krankzinnige dans van gedachten. Elk ervan lijkt te dansen op haar eigen muziek en vele ervan lijken te dansen zonder enig ritme en zonder enige reden. Bovendien zijn de meeste zo kleinzielig en egocentrisch dat we ze nauwelijks aan anderen kenbaar durven te maken. Na ons hele leven geconstateerd te hebben dat onze denkgeest gevuld is met deze constant veranderende stortvloed van grillige, zelfzuchtige gedachten kunnen we alleen maar concluderen dat dit de onontkoombare aard van onze denkgeest is; dat hij van nature chaotisch en kleingeestig is.

 

Maar wat als deze ervaring van onze denkgeest een illusie is, een misleiding, bedoeld om zijn ware aard te verbergen? Dit wordt namelijk beweerd in de volgende passage uit het Werkboek van Een cursus in wonderen:

 

En toch bevat jouw denkgeest enkel wat jij denkt met God. Je zelfmisleidingen kunnen de plaats van de waarheid niet innemen. Evenmin als een kind dat een stok in de oceaan werpt, verandering teweeg kan brengen in het komen en gaan van de getijden, het opwarmen van het water door de zon, en ’s nachts het zilver van de maan daarop (WdI.hIV.In.4:1-3).

 

Deze passage bevat een diepgaande en beeldende visie over de denkgeest, waar ik in dit artikel op in wil gaan. Ze is een uitwerking van het centrale thema van de tien lessen van Herhaling IV, waar we elke morgen en avond vijf minuten bij stilstaan: “Mijn denkgeest bevat enkel wat ik denk met God”.

 

Wat betekent deze zin? Dat alle gedachten die we denken op de een of andere mysterieuze manier afkomstig zijn van God, ongeacht hoe betekenisloos en doelloos ze ook zijn? Nee, het betekent dat de gedachten waarvan we ons bewust zijn niet onze werkelijke gedachten zijn. Onze bewuste denkgeest, gevuld met grillige privé-gedachten, is een illusie. Het is een luchtspiegeling, die boven onze werkelijke denkgeest zweeft. Onze werkelijke denkgeest – door de Cursus ook de juist gerichte denkgeest genoemd – is een grenzeloos domein, dat één is met de Denkgeest van God. In die denkgeest zijn onze gedachten geen nietige, vluchtige aangelegenheden, maar stabiele, eeuwige werkelijkheid. Deze gedachten zijn niet door onszelf in gang gezet, maar stromen van God door het centrum van onze Identiteit, waar ze onze gedachten worden samen met de Zijne. Dat is de betekenis van “Mijn denkgeest bevat enkel wat ik denk met God”.

 

Wat betekent de volgende zin: “Je zelfmisleidingen kunnen de plaats van de waarheid niet innemen”? Onze zelfmisleidingen zijn alle gedachten waarvan we ons bewust zijn. Ze zijn misleidend omdat ze ons voorspiegelen dat onze denkgeest niet die oneindige denkgeest is, die hetzelfde denkt als de Denkgeest van God. Zolang deze gedachten ons in beslag nemen lijkt onze denkgeest een ding zonder betekenis, want alleen een dergelijk ding kan de kleingeestige gedachten produceren die we de onze noemen. Als je ooit blij bent geweest dat niemand je gedachten kan lezen, omdat je je dan zou schamen, weet je precies waar ik het over heb.

 

Deze gedachten lijken te bewijzen dat, zelfs als God ons bij onze schepping een verheven denkgeest heeft gegeven, deze vervangen is door dit nietige ding dat we nu onze denkgeest noemen. Onze bewuste denkgeest lijkt alles te zijn wat er is, terwijl de denkgeest waar de Cursus over spreekt nergens te zien is. Geloven dat hij bestaat lijkt onrealistisch. Maar de Cursus zegt precies het tegenovergestelde: onze werkelijke denkgeest, die denkt met God, is alles wat er is. Wat wij onze denkgeest noemen bestaat in werkelijkheid niet. Geloven dat dit wel zo is, is onrealistisch.

 

Dit brengt ons bij de laatste zin: “Evenmin als een kind dat een stok in de oceaan werpt, verandering teweeg kan brengen in het komen en gaan van de getijden, het opwarmen van het water door de zon, en ’s nachts het zilver van de maan daarop”. Ik vind dit pure poëzie. In slechts enkele woorden wordt een veelomvattende betekenis aangeduid.

De zin begint met de beschrijving van een kind dat opgaat in zijn spel en een stok in het water gooit. Maar hoe belangrijk dit ook is voor het kind, in vergelijking met de grootsheid van de oceaan, met zijn eeuwigdurende ritmes, betekent het helemaal niets. De tekst geeft ons een beeld van tijdloze cycli, die op geen enkele manier beïnvloed worden door onze nietige menselijke activiteiten.

 

De stok die in de oceaan wordt gegooid symboliseert onze bewuste denkgeest aan de ene kant (de stok) en onze ware denkgeest die denkt met God aan de andere kant (de oceaan). Het kind op het strand is een symbool van ons als denker van onze bewuste gedachten. De actie van het kind, het werpen van een stok in de oceaan, is onze actie van het denken.

De drie cycli: de getijden, de zon die het water opwarmt en het maanlicht dat door het wateroppervlak wordt weerkaatst, symboliseren onze ware gedachten, de gedachten die we denken met God. En wat een mooie symbolen voor deze ware gedachten! Ze zijn niet als kleine muzen die rondtrippelen in onze denkgeest, ze zijn als de grootse ritmen van de oceaan.

 

De reactie van de oceaan op de zon en de maan is een symbool voor de opname van Gods Gedachten in onze denkgeest. De oceaan kan niet anders dan met eb en vloed reageren op de aantrekkingskracht van de maan en met warmte op de straling van de zon. Hij kan niet anders dan het licht van de maan ontvangen en reflecteren. Onze denkgeest kan niet anders dan de Gedachten van God opnemen. We kunnen niet anders dan reageren op Zijn aantrekkingskracht; opgewarmd worden door Zijn straling; Zijn licht ontvangen en reflecteren. In onze ware denkgeest geven we ons even natuurlijk en volledig aan Hem over als de oceaan zich overgeeft aan de zon en de maan.

 

Ik wil benadrukken dat dit beeld slechts een symbool is. De Cursus hecht geen betekenis aan de oceaan, de zon, de maan of aan wat dan ook. Hij is er volkomen duidelijk over dat dit alles een illusie is en op een dag verdwenen zal zijn (zie bijvoorbeeld T29.VI.2:7-10). Maar deze illusies kunnen uitstekend dienen als symbolen voor wat werkelijk en eeuwig is. Zo kunnen we de symboliek van het hier gegeven beeld gebruiken om ons een voorstelling te maken van de oceanische uitgestrektheid van onze denkgeest. En elke keer als je een gedachte denkt kun je jezelf vergelijken met het kind dat een stok in de oceaan gooit.

 

Misschien kun je wel geloven dat je denkgeest kristalhelder, zuiver en smetteloos was toen God hem schiep, maar denk je dat elke gedachte die je daarna hebt gedacht hem veranderd heeft in een stilstaande, stinkende poel, bedekt met algen. Dit is hetzelfde als de gedachte van het kind dat zijn stok de oceaan kan veranderen. De analogie zegt niet dat hij een rotsblok in de oceaan gooit. Een rotsblok volgt zijn eigen weg in het water – hij zinkt, ongedacht wat de oceaan doet – maar met een stok gaat de oceaan zijn weg. De stok blijft gewoon drijven zonder enige schade aan te richten. En terwijl hij drijft wordt het water opgewarmd door de zon; als de zon is ondergegaan weerkaatst het water het maanlicht; en terwijl de dagen en nachten komen en gaan, komen en gaan de getijden zoals ze altijd hebben gedaan. Deze tijdloze cycli gaan gewoon door, zoals ze miljoenen jaren hebben gedaan en nog miljoenen jaren zullen doen, ongehinderd door jouw kleine stok.

 

Op precies dezelfde manier drijven de gedachten waarvan je je bewust bent aan het oppervlak van je ware denkgeest. Ze beïnvloeden deze denkgeest niet in het minst. Hij blijft zoals hij is, alsof je bewuste denkgeest er helemaal niet is. Heb je nooit gevoeld dat al je lasten van je afvielen toen je uitkeek over een uitgestrekte zee en je realiseerde dat je problemen in vergelijking daarmee niets voorstelden?

Dat is wat de Cursus bedoelt: het drama van het kind betekent niets voor de oceaan.

 

MEDITATIE/VISUALISATIE

 

Het beeld van de oceaan is zeer geschikt voor een meditatie, dus ik stel voor dat we dit beeld daarvoor gebruiken:

 

Sluit je ogen en keer je naar binnen.

Stel je voor dat je door de wolken van je gebruikelijke gedachten heen gaat, om het centrum van je wezen te bereiken. Om je focus daarop gericht te houden, of je gedachten terug te halen wanneer ze afdwalen, kun je van tijd tot tijd herhalen: “Mijn denkgeest bevat enkel wat ik denk met God”.

 

Stel je dan voor dat je op weg bent naar een oeroud strand – het strand van je ware denkgeest, die even uitgestrekt en grenzeloos is als de oceaan.

 

Als je daar bent aangekomen zie je de golven op het strand rollen. Realiseer je dat deze golven er altijd zijn geweest en er altijd zullen zijn. Ze zijn niet veranderd door de stokken die jij in het water hebt gegooid – al jouw gedachten, problemen, zorgen en verplichtingen. Jouw menselijk drama heeft voor hen geen enkele betekenis. Probeer dat te voelen. Probeer je te realiseren dat hier, aan de rand van deze oceaan, jouw ware denkgeest, jouw drama’s volledig betekenisloos zijn en niets voorstellen. Hier ben je daar vrij van.

 

Kijk naar de oceaan. Zie zijn trage, serene, majestueuze en eeuwigdurende ritme. Zo is jouw ware denkgeest. Zoals de oceaan reageert op de aantrekkingskracht van de maan, reageert jouw denkgeest op de aantrekkingskracht van God. Hij reageert met warmte op de straling van Gods Aanwezigheid: een gedachte die je deelt met God. Zie de dag overgaan in de nacht en Gods licht weerkaatsen op het water – opnieuw een gedachte die je deelt met God. De oceaan van je denkgeest is altijd in beweging als een volmaakt antwoord op de gedachten van zijn hemelse Geliefde.

 

Realiseer je nu dat deze oceaan er niet alleen is wanneer jij hem bezoekt. Hij is er altijd geweest en hij zal er altijd zijn. Het is geen speciale, diep verborgen plek in je denkgeest. Het is het enige deel van je denkgeest dat werkelijk bestaat. Het andere deel is slechts een illusie. Het lijkt alleen maar alsof je deze oceaan lang geleden hebt verlaten en ver landinwaarts bent gereisd. In werkelijkheid ben je op het strand in slaap gevallen en droom je alleen maar dat je ergens anders heen bent gegaan. Maar je bent daar nog steeds, je hebt het strand nooit verlaten.

 

En zelfs dat is nog een illusie.

In werkelijkheid ben je nooit het strand opgegaan. Jij bent de oceaan en hoe kan een oceaan zichzelf verlaten?