Les 138

(18 mei)

De Hemel is de beslissing die ik moet nemen.

1. In deze wereld is de Hemel een keuze, want we geloven hier dat er alternatieven zijn om uit te kiezen. We menen dat alle dingen een tegenpool bezitten, en wat we wensen kiezen we. Als de Hemel bestaat, moet er ook een hel zijn, want juist via tegenstelling maken wij wat we waarnemen en wat we menen dat werkelijk is.

 

2. De schepping kent geen tegendeel. Maar hier maakt tegenstelling deel uit van ‘werkelijk’ zijn. Juist deze merkwaardige voorstelling van de waarheid maakt dat het kiezen van de Hemel hetzelfde schijnt als het opgeven van de hel. Zo is het in werkelijkheid niet. Maar wat waar is in Gods schepping kan hier alleen zijn intrede doen als het weerspiegeld wordt in een vorm die de wereld kan begrijpen. Waarheid kan niet komen op een plaats waar ze enkel met angst kan worden waargenomen. Want dit zou de misvatting zijn dat de waarheid naar illusies kan worden gebracht. Tegenstelling maakt de waarheid onwelkom, en ze kan niet komen.

 

3. Keuze is de voor de hand liggende ontsnapping aan wat er als tegendelen uitziet. Een beslissing maakt één van de tegenstrijdige doelen tot het streefdoel waaraan tijd en moeite wordt besteed. Zonder beslissing is de tijd slechts verspild en de moeite verkwist. Ze wordt besteed zonder er iets voor terug te krijgen, en de tijd verstrijkt zonder resultaat. Er is geen gevoel van winst, want er wordt niets bereikt en niets geleerd.

 

4. Je dient eraan herinnerd te worden dat jij denkt het hoofd te moeten bieden aan duizenden keuzes, terwijl er in werkelijkheid maar één te maken valt. En zelfs die líjkt alleen maar een keuze. Breng jezelf niet in de war met alle twijfels die ontelbare beslissingen teweeg zouden brengen. Je neemt er maar één. En wanneer die ene is genomen, zul je merken dat het helemaal geen keuze was. Want waarheid is waar, en niets anders is waar. Er is geen tegendeel om in plaats daarvan te kiezen. Er is niets in tegenspraak met de waarheid.

 

5. Kiezen berust op leren. En de waarheid kan niet worden geleerd, maar slechts herkend. In de herkenning ligt haar aanvaarding, en zodra ze aanvaard is, is ze gekend. Maar kennis valt buiten de doelen die we in het kader van deze cursus proberen te onderwijzen. Onze doelen zijn leerdoelen, die worden verwezenlijkt door te leren hoe ze te bereiken zijn, wat ze zijn, en wat ze jou bieden. Beslissingen zijn het resultaat van wat je hebt geleerd, want ze berusten op wat je hebt aanvaard als de waarheid van wat jij bent en wat jouw behoeften moeten zijn.

 

6. In deze waanzinnig ingewikkelde wereld lijkt de Hemel de vorm van een keuze aan te nemen, in plaats van louter te zijn wat hij is. Van alle keuzen die jij geprobeerd hebt te maken, is dit de eenvoudigste, de meest definitieve en het prototype van alle andere, de enige die alle beslissingen tot een oplossing brengt. Al zou je over alle andere kunnen beslissen, dan nog blijft deze ene onopgelost. Maar wanneer je deze ene oplost, zijn de andere tegelijk opgelost, want alle beslissingen houden slechts deze ene verborgen door verschillende vormen aan te nemen. Hier ligt de definitieve en enige keuze waarmee de waarheid wordt aanvaard of ontkend.

 

7. Zo beginnen we vandaag met het overwegen van de keuze, tot het maken waarvan de tijd als hulpmiddel werd gemaakt. Dat is het heilig doel ervan, nu omgevormd vanuit de bedoeling die jij eraan gegeven hebt: dat het een middel is om aan te tonen dat de hel werkelijk is, hoop in wanhoop verkeert, en het leven zelf uiteindelijk onvermijdelijk overwonnen zal worden door de dood. Alleen in de dood worden tegendelen opgelost, want tegenstellingen opheffen is sterven. En dus moet verlossing wel worden gezien als de dood, nu het leven wordt gezien als conflict. Het conflict oplossen betekent tevens je leven beëindigen.

 

8. Deze dwaze overtuigingen kunnen een onbewuste invloed van grote intensiteit gaan uitoefenen, en de denkgeest met zo’n grote paniek en benauwdheid in hun greep houden dat die zijn ideeën over zijn eigen bescherming niet meer wil loslaten. Hij moet van verlossing worden bevrijd, bedreigd worden om veilig te zijn, en op magische wijze tegen de waarheid worden bewapend. En deze beslissingen worden onbewust genomen, om ze veilig voor elke storing te kunnen bewaren, ver weg van vragen, weg van rede en van twijfel.

 

9. De Hemel wordt bewust gekozen. De keuze kan niet worden gemaakt zolang de alternatieven niet nauwkeurig bekeken en begrepen zijn. Alles wat in schaduwen is gehuld, moet tot begrip worden gebracht om opnieuw te worden beoordeeld, ditmaal met behulp van de Hemel. En alle beoordelingsfouten die de denkgeest in het verleden heeft gemaakt, staan open voor correctie, nu de waarheid ze als oorzaakloos verwerpt. Nu zijn ze zonder gevolgen. Ze kunnen niet verborgen worden, omdat onderkend is dat ze niets zijn.

 

10. De bewuste keuze voor de Hemel is even zeker als het einde van de angst voor de hel, wanneer die uit haar beschermende schild van onbewustheid omhoog naar het licht wordt gebracht. Wie kan kiezen tussen wat duidelijk gezien wordt en wat niet wordt herkend? Maar wie kan nalaten zijn keus uit alternatieven te maken wanneer er maar één als waardevol wordt gezien, en de ander als iets volkomen waardeloos, een louter ingebeelde bron van schuld en pijn? Wie aarzelt om een dergelijke keuze te maken? En zullen wij aarzelen om vandaag te kiezen?

 

11. We maken de keuze voor de Hemel als we ontwaken, en besteden er vijf minuten aan om ons ervan te vergewissen dat we de enige beslissing hebben genomen die zinnig is. We beseffen dat we een bewuste keuze maken tussen wat bestaat en wat niets dan een schijn van waarheid heeft. Zijn schijnbestaan, gebracht naar wat werkelijkheid is, is vluchtig en doorzichtig in het licht. Het bergt nu geen verschrikking meer, want wat tot iets enorms was gemaakt, wraakzuchtig en meedogenloos van haat, vereist duisternis wil angst daarin worden geïnvesteerd. Nu wordt het als slechts een dwaze, onbenullige vergissing herkend.

 

12. Voor we vanavond onze ogen sluiten bij het slapengaan, bevestigen wij opnieuw de keuze die we elk tussenliggend uur hebben gemaakt. En nu geven we de laatste vijf minuten dat we wakker zijn vandaag aan de beslissing waarmee we ontwaakten. Met het verstrijken van elk uur hebben we onze keuze opnieuw uitgesproken in een kort, stil moment, gewijd aan het behoud van innerlijke gezondheid. En tenslotte besluiten we de dag hiermee, in de erkenning dat we alleen gekozen hebben wat we verlangen:

 

De Hemel is de beslissing die ik moet nemen. Ik neem die nu, en zal niet van gedachten veranderen, want het is het enige wat ik verlang.

Toelichting:

Deze les laat duidelijke contrasten zien tussen de wereld en de schepping. De ene is een rijk van dualiteit, waarin tegenstelling deel uitmaakt van ‘werkelijk’ zijn (2:2). De andere is een rijk van vereniging, van volmaakte eenheid: “De schepping kent geen tegendeel” (2:1).

Verder bevat deze les een bespreking van wat dualisme en non-dualisme wordt genoemd.

 

Non-dualisme of eenheid is wat werkelijk is. Waar alleen eenheid is kan geen keuze zijn, omdat er niets is om tussen te kiezen. Als eenheid werkelijk is, dan is elke keuze een illusie en niet meer dan dat. Dan is keuze onmogelijk en onbegrijpelijk.

Dat is de werkelijkheid.

 

In onze droom is kiezen echter niet alleen mogelijk, het is onvermijdelijk. Het hoort bij het leven. In deze wereld kan de waarheid niet binnenkomen, omdat ze alleen angst ontmoet. De keuzeloosheid van eenheid lijkt de ultieme bedreiging te zijn voor een denkgeest die meent dat dualiteit het enige is wat er is. Daarom leert de Cursus ons in deze wereld een definitieve keuze te maken, een keuze die een eind maakt aan alle keuzes: de keuze tussen illusie en werkelijkheid. De tijd bestaat alleen maar om deze keuze te kunnen maken, om ons “de tijd te geven” om het te doen. Ons wordt gevraagd de Hemel te kiezen in plaats van de hel.

 

Voordat ik de Cursus ontmoette was ik al door veel processen heengegaan. Ik had veel boeken gelezen en veel workshops meegemaakt. Op een dag probeerde ik schrijvend uit te zoeken wat ik tot dan toe van het leven had geleerd. Ik wilde dat opschrijven voor mijn zoons, die destijds tieners waren. Ik herinner me nog heel goed dat ik op dat punt in mijn leven slechts van twee dingen zeker was:

 

Een: ik kan het universum vertrouwen.

Twee: geluk is een beslissing die ik zelf neem.

Het eerste laat ik nu even buiten beschouwing.

Het tweede is een fundamenteel begrip in de Cursus: het besef dat niets buiten mij me gelukkig of ongelukkig kan maken, dat geluk uitsluitend het gevolg is van mijn eigen keuze.

 

Toen ik voor het eerst de les van vandaag las was ik verrast door de overeenkomst met mijn eigen overtuiging, zelfs met betrekking tot het woordgebruik: “De Hemel is de beslissing die ik moet nemen”. Misschien was het feit dat ik zelf ook al tot deze conclusie was gekomen één van de redenen waarom ik zo snel voor de Cursus koos. Hij bevestigde wat voor mij de essentie was van mijn eigen ontdekkingen. Hier was een boek dat hetzelfde zei. Hij gebruikte woorden die ik ook gebruikte. Dat we de Hemel moeten kiezen, dat dit de beslissing is die we moeten nemen, betekent dat dit het enige is waar het leven om draait. Het is “de keuze, tot het maken waarvan de tijd als hulpmiddel werd gemaakt” (7:1). Het is een keuze, een beslissing, die de volledige verantwoordelijkheid van de denkgeest erkent voor de manier waarop hij de werkelijkheid waarneemt.

 

Deze les zegt echter nog veel meer. In de bespreking van dualisme en non-dualisme maakt ze duidelijk waarom zovelen van ons, waarschijnlijk de meesten, zoveel verscheurdheid en innerlijke strijd ervaren met betrekking tot het aanvaarden van de waarheid. We zijn ervan overtuigd geraakt dat tegenstellingen en conflicten niet alleen deel uitmaken van het leven, maar zelfs het leven zijn. Ze zijn werkelijkheid voor ons. “Het leven wordt gezien als conflict” (7:4). Dit geloof komt bijvoorbeeld naar voren in het lichtzinnige argument dat de Hemel, waar niets verandert en waar geen tegenstellingen zijn, saai klinkt. We zijn verslaafd aan het drama, toegewijd aan de zoete kwelling van besluiteloosheid. Geen keuze hebben lijkt op dood zijn. “Het conflict oplossen betekent tevens je leven beëindigen” (7:5).

 

Toch is dit precies wat de Cursus van ons vraagt: alle conflicten beëindigen. Wanneer dit in onze denkgeest begint te dagen, deinzen we vaak in doodsangst terug:

 

Deze dwaze overtuigingen kunnen een onbewuste invloed van grote intensiteit gaan uitoefenen, en de denkgeest met zo’n grote paniek en benauwdheid in hun greep houden dat die zijn ideeën over zijn eigen bescherming niet meer wil loslaten. Hij moet van verlossing worden bevrijd (8:1-2).

 

We realiseren ons dit niet, het gebeurt onbewust. Maar we rennen letterlijk weg van de waarheid en krimpen in elkaar voor totale liefde. Bijna iedereen die enige tijd met de Cursus werkt, ervaart dit op een of andere manier. Het lijkt alsof ons gevraagd wordt om te sterven. En in zekere zin doen we dat ook: sterven om te leven zoals we dat ooit hebben gekend.

 

De enige uitweg is dwars er doorheen: door de angst naar de liefde. “De Hemel wordt bewust gekozen” (9:1). Om bewust te kunnen kiezen moeten beide alternatieven onder ogen worden gezien. We moeten zowel de hel als de Hemel in helder daglicht zien. Onze angst voor de hel, onze vrees voor vernietiging, onze kwelling van schuld moeten “tot begrip worden gebracht om opnieuw te worden beoordeeld, ditmaal met behulp van de Hemel” (9:3). Het verlangen van de denkgeest naar een alternatief voor de Hemel heeft de hel gemaakt en we moeten begrijpen dat dualiteit een monster van eigen makelij is; ons verlangen heeft geen werkelijk gevolg gehad!

 

Wie kan kiezen tussen wat duidelijk gezien wordt en wat niet wordt herkend? Maar wie kan nalaten zijn keus uit alternatieven te maken wanneer er maar één als waardevol wordt gezien, en de ander als iets volkomen waardeloos, een louter ingebeelde bron van schuld en pijn? (10:2-3).

 

De dualiteit die we gemaakt hebben lijkt een verschrikking, begraven in ons onderbewustzijn. Het is een “schijnbestaan” (11:3), “wraakzuchtig en meedogenloos van haat” (11:4), maar als het naar de bewuste waarneming wordt gebracht “wordt het als slechts een dwaze, onbenullige vergissing herkend” (11:5). Onze schuld hierover is het enige wat het in stand houdt. Als we het opnieuw beoordelen, “ditmaal met behulp van de Hemel”, wordt de keuze om het los te laten de enige beslissing die we kunnen nemen.

En door die keuze worden we verlost.

Oefeninstructies:

DOEL

Kiezen voor de Hemel, de keuze waarvoor de tijd als hulpmiddel werd gemaakt.

 

OEFENING

Twee keer vijf minuten, aan het begin en aan het einde van de dag.

 

• Gebruik deze vijf minuten om vastberaden een definitieve keuze voor de Hemel te maken. Begin met te zeggen: “De Hemel is de beslissing die ik moet nemen. Ik neem die nu, en zal niet van gedachten veranderen, want het is het enige wat ik verlang”.
• Gebruik de rest van de tijd om je denkgeest naar de plaats in jezelf te brengen waar je deze woorden echt meent. Dit brengt mogelijk de onbewuste overtuiging naar boven dat het leven een angstaanjagende ervaring is, waarin alle hoop uiteindelijk oplost in de dood en de dood de enige ontsnapping is uit het conflict. Breng deze overtuiging naar het licht en vraag de Hemel om hulp, en je zult begrijpen dat het een volledig onjuiste overtuiging is, “niets dan een schijn van waarheid” (11:2). Vergelijk dan deze helse kijk op het leven, gespeend van elke werkelijkheid, met het alternatief: de Hemel. Dan zul je begrijpen dat de keuze voor de Hemel zo voor de hand liggend en natuurlijk is, dat het in feite helemaal geen keuze is.

 

HERHALINGEN

Op elk heel uur ongeveer een minuut.

Bevestig bewust de keuze die je in de ochtendoefening hebt gemaakt, door te zeggen: “De Hemel is de beslissing die ik moet nemen. Ik neem die nu, en zal niet van gedachten veranderen, want het is het enige wat ik verlang”.

Als je wilt kun je de woorden “moet”, “nu” en “ik zal niet” benadrukken.

 

OPMERKING

Wijd de avondoefening aan de bevestiging van de keuze, die je aan het begin van de dag hebt gemaakt, zoals je dat ook elk uur hebt gedaan. Op die manier is je hele dag toegewijd aan je keuze voor de Hemel.